De afgelopen weken werd er veel van alle leerkrachten verwacht, zoals het snel onder de knie krijgen van de verschillende nieuwe technologieën of manieren om het afstandsonderwijs in te zetten. De uitdagingen van afstandsonderwijs zijn anders dan wanneer je lesgeeft voor de klas en ook de ondersteuning van collega’s is in deze tijd minder vanzelfsprekend. Het beroep van leerkrachten werd, ook voor de crisis, al steeds vaker geassocieerd met stress en burn-out. Volgens de cijfers van het CBS van 2014 ervaarden maar liefst 1 op de 5 leerkrachten in Nederland symptomen van een burn-out. Nu we te midden van de corona-pandemie zitten zal dit aantal wellicht nog hoger liggen en is het belangrijk om hier aandacht aan te besteden. De studie van de National Foundation of Educational Research (2016) beschrijft dat er een verband bestaat tussen de hoge werkdruk, het hebben van een slechte gezondheid en dat leerkrachten zich ondergewaardeerd voelen.
In Engeland bestaat er een vertrouwelijke hulplijn van de organisatie ‘Education Support Partnerships’. Deze hulplijn is opgezet om leerkrachten van de basisschool tot aan docenten in universiteiten te steunen in het zoeken van verbetering van hun mentale gezondheid. Het aantal leerkrachten en docenten die steun hebben gezocht bij ‘Education Support Partnership’ is tussen april 2017 en maart 2018 met maar liefst 35% verhoogd.
Dit is natuurlijk niets nieuws, we raken namelijk steeds meer bekend met het belang om zaken rond het welzijn en de geestelijke gezondheid bespreekbaar te maken. Het is daarom belangrijk dat scholen hun verantwoordelijkheid nemen voor het emotionele en sociale welzijn van hun medewerkers.
De impact dat het welzijn heeft op de resultaten van leerlingen
Het is ook belangrijk om rekening te houden met de impact dat je welzijn kan hebben op leerlingen. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen, waarbij onderzoekers 143 nieuwe leerkrachten hebben geïnterviewd binnen een tijdsbestek van één jaar. De leerkrachten met een hogere mate van stress gebruikten (over het hele jaar gezien) minder werkvormen in de klas, zoals duidelijke instructies, effectief klasmanagement, en het creëren van een veilig en stimulerend klasklimaat voor hun leerlingen in vergelijking met leerkrachten met minder hoge stresslevels.
In een studie van de University of British Columbia werden de stresshormonen van meer dan 400 basisschoolleerlingen uit verschillende groepen gemeten. Het doel van deze studie was om te onderzoeken wat de connectie tussen burn-out bij leerkrachten en stresslevels van leerlingen is. De bevindingen van dit onderzoek zijn dat er een duidelijke connectie bestaat tussen burn-out bij leerkrachten en de stresslevels van leerlingen, gezien leerkrachten die hogere niveaus van burn-out rapporteerden, lesgaven aan leerlingen met een hogere mate van het stress hormoon ‘cortisol’* in de ochtend. Het werken in een stressvolle omgeving kan dus een invloed hebben op zowel de leerkrachten én leerlingen.
* Cortisol is een anti-stress hormoon wat je stressbestendig maakt. Een hoge mate cortisol kan een reactie op ontstekingen geven en kan de bloeddruk verhogen tijdens stressvolle situaties. Ook bepaalt dit het dag- en nachtritme, waarbij de hoeveelheid cortisol in de ochtend aangemaakt wordt, zodat men wakker wordt en alert is, en neemt af in de loop van de dag.
Wat wordt er nu eigenlijk verstaan onder ‘welzijn’?
Welzijn wordt door het Van Dale woordenboek beschreven als: wel·zijn (het; o), toestand dat je je goed voelt.
Toch is welzijn meer dan jezelf gelukkig voelen. Hoewel dit een onderdeel is van het welzijn komt er meer bij kijken, zoals de mate van hoe tevreden je bent met je leven, je doel en in hoeverre je in-control bent over je gevoel.
Mensen met een goed welzijn kunnen alsnog stressvolle tijden meemaken en soms gefrustreerd zijn. Echter hebben zij de fysieke en emotionele middelen om dit soort stressvolle tijden te overwinnen.
Wat heeft dit te maken met de professionele ontwikkeling van leerkrachten?
Nadrukkelijke en hoogwaardige ondersteuning van de professionele ontwikkeling van leerkrachten helpt bij de uitdagingen die bijdragen tot een slechte gezondheid. Een onderzoek van het EPPI-Centre in 2003 beschrijft dat effectieve vormen van professionele ontwikkeling in scholen kan leiden tot een vergroot vertrouwen, meer enthousiasme, een groter self-efficacy* en tevens een wil om te leren en innoveren.
Uiteindelijk geeft het werken aan je professionele ontwikkeling je de tijd, ondersteuning en materialen om uitdagingen te overwinnen. Dit kan bijdragen aan de vermindering van stress, de verbetering van carrièreontwikkeling en aan een hogere werktevredenheid onder leerkrachten.
*De Engelse term ‘self-efficacy‘ is bedacht door psycholoog Albert Bandura (1977). Roosenbrand en Mohammadi Fard (2013) hebben deze term als volgt vertaald: ‘Een persoonlijke overtuiging dat iemand capabel is om te doen wat nodig is (plannen en handelen) om een taak te volbrengen op een bepaald kwaliteitsniveau’ (Bandura, 1997).
Drie manieren om professionalisering aan te passen om je welzijn te verbeteren:
1. Geef leerkrachten de tijd
We horen vaak dat leerkrachten niet genoeg tijd hebben om zich te kunnen concentreren op hun eigen professionele ontwikkeling, en dat ze zich niet gesteund voelen om momenten te creëren voor reflectie. Het is daarom belangrijk dat er tijd beschikbaar wordt gemaakt binnen het rooster van de leerkracht voor het lezen, het doen van onderzoek, reflecteren of het observeren van een collega ter verbetering van de eigen onderwijsstijl. Echter hebben alle veranderingen van de afgelopen weken er bij veel leerkrachten voor gezorgd dat het momenteel lastig is om tijd vrij te maken voor hun eigen persoonlijke ontwikkeling of aandacht te besteden aan hun welzijn. Wij hebben inmiddels tal van groepen opgezet ter ondersteuning van leerkrachten bij het geven van afstandsonderwijs of om kennis en ervaringen te kunnen delen. Hierin staan verschillende hulpmiddelen en updates over nieuwe tools die wij hebben ontwikkeld ter ondersteuning van het geven van afstandsonderwijs.
Deze groepen zijn te vinden in de ‘Groep Winkel’ onder het kopje ‘Groepen’. Bekijk de groepen hier:
2. Stimuleer de samenwerking tussen leerkrachten
Zowel jij als je collega’s staan onder veel spanning om leerlingen dingen uit te leggen en om doelstellingen te behalen. Dit houdt in dat de steun van je collega’s erg belangrijk is, net zoals het werken in een veilige werkomgeving waarin men elkaar kan vertrouwen. Het stimuleren van de samenwerking tussen collega’s als onderdeel van de professionalisering binnen je school is een manier om positieve werkrelaties te bevorderen. Het gebruik van de videotechnologie van IRIS Connect kan de samenwerking tussen collega’s bevorderen door een veilige en vertrouwde werkplek te creëren waarin leerkrachten elkaar kunnen ondersteunen. Doordat veel leerkrachten momenteel vanuit verschillende werkplekken werken, kan het soms extra lastig zijn om samen te werken met collega’s. Door middel van het aanmaken van verschillende groepen op ons platform is het mogelijk om een (digitale) professionele leergemeenschap (PLG) te creëren.
Deze groepen zijn zelf aan te maken binnen onze ‘Groep Winkel’ onder het kopje ‘Nieuwe Groep +’. Op deze manier kan de ondersteuning en samenwerking met directe collega’s of collega’s van een andere locatie of scholengroep alsnog voortgezet worden. Deze groepen kunnen aangemaakt worden om zelfreflecties met elkaar te delen, maar kunnen ook gebruikt worden als vast punt om documenten, links met tips, filmpjes of andere relevante informatie met elkaar te delen.
3. Initieer kleine veranderingen die grote impact kunnen hebben
Een goed voorbeeld hiervan is de basisschool Ainslie Wood uit Engeland. Zij wilden graag dat hun leerkrachten onderling meer zouden praten en dat ze hun kennis wat vaker met elkaar zouden delen, met als doel de kwaliteit van het onderwijs te verhogen. Door middel van de IRIS Connect Film Club (ons gratis Engelstalige professionele ontwikkelingsprogramma) kwamen leerkrachten samen om verscheidene videofragmenten van lessen te bekijken en deze vervolgens gezamenlijk te bespreken: “Het gebruik van de Film Club gaf onze leerkrachten meer invalshoeken om met elkaar te praten over het lesgeven en leren, zoals het uitwisselen van ideeën en manieren om les te geven. Dit maakte professioneel leren leuker en gemakkelijk. Binnen onze school heeft dit zelfs geresulteerd in het creëren van een open werkcultuur waarin we meer samenwerken.” – Claire Philips, adjunct-directeur
Deze kleine verandering kan de relaties tussen collega´s bevorderen. Dit heeft tevens een ontzettend positief resultaat gehad op de gehele schoolcultuur, het verbeterde de onderwijskwaliteit binnen de school drastisch en heeft de tijd die besteed werd aan professionalisering met zo’n 47% verminderd.
Het gebruik van de Film Club, het opzetten van een nieuwe groep of het geven van feedback en coachen kunnen manieren zijn die de interacties tussen leerkrachten kunnen stimuleren en daarmee ook positief bij kunnen dragen aan de professionalisering binnen de school. De film Club bestaat uit verschillende afleveringen waarbij praktische aspecten omtrent het lesgeven en het leren worden gelinkt aan theorie en literatuur.
De Film Club is te vinden in de ‘Groep Winkel’ onder het kopje ‘Groepen’. Hierin kunnen leerkrachten samen leren over verschillende onderwerpen, zoals het houden van dialoog, klassengesprekken, vragen stellen of hoe je het beste feedback kan geven. Sinds kort hebben wij de nieuwe ‘Distance Learning Film Club’ opgericht. We hebben een aantal afleveringen gemaakt welke over de aankomende weken middels een interactieve sessie gegeven zullen worden. Bekijk de groep en meld je nu aan voor een van de afleveringen van de Distance Learning Film Club.
