InloggenVraag een demo aan

Lesobservaties

Lesobservatie is een belangrijk onderdeel tijdens van het professionele ontwikkelingsproces van een leerkracht. Helaas is er in het onderwijs vaak verwarring tussen het observeren van lessen als onderdeel van het verantwoordingskader (summatieve observaties) en observatie als onderdeel van effectieve professionele ontwikkeling (formatieve observaties).

Het is van belang dat we een onderwijscultuur creëren waarin lesobservaties niet draaien om beoordeling, maar om groei. Een plek waar leraren gedijen in een omgeving van ontwikkeling en niet enkel verantwoording.

Waar gaat deze gids over?

In deze gids lees je hoe je de overgang maakt van summatieve naar formatieve observaties. Ook leer je meer over het fundament voor effectieve succesvolle observaties. Daarnaast krijg je door het beantwoorden van acht vragen, meer inzicht in het observatieproces binnen jouw onderwijsinstelling. Tot slot geven we 11 ideeën om het gebruik van lesobservaties te vereenvoudigen en te optimaliseren.

 

 

 

Van summatieve tot formatieve observaties
Er bestaat vaak verwarring tussen het observeren van lessen als onderdeel van het verantwoordingskader en observatie als onderdeel van effectieve professionele ontwikkeling. Het is essentieel dat er een duidelijk onderscheid tussen beide wordt gemaakt.

Verantwoording afleggen is belangrijk, maar het dient wel een ontvankelijke verantwoording te zijn. Zonder context en wanneer er sprake is van een mismatch tussen het beoogde en het waargenomen doel, heeft observatie als onderdeel van het verantwoordingskader slechts een beperkte waarde voor het verbeteren van het lesgeven en het leren. Deze conclusie raakt de kern van de reden waarom de focus van lesobservaties dient te verschuiven van prestatiemanagement naar ontwikkeling. Dit is een belangrijke cultuuromslag voor veel scholen.

In februari 2014 maakte Mike Claddingbowl van Ofsted (de Engelse onderwijsinspectie) duidelijk dat Ofsted geen individuele lessen meer zou beoordelen. “Inspecteurs zouden niet meer moeten beoordelen op individuele lessen. Ze zouden leerkrachten of schoolleiders níét moeten vertellen dat een individuele les matig, voldoende, goed of uitstekend was”. Dit zorgde ervoor dat veel scholen stopten met het beoordelen van lesobservaties in een poging om een verschuiving te maken van summatieve oordelen naar observaties deel uitmaken van een formatief, ontwikkelingsgericht proces.
Valkuilen van het beoordelen
Het onderzoek van Ruth Buthler (1986) genaamd ‘Effects of no feedback, task-related comments, and grades on intrinsic motivation and performance’, onderzocht de impact van cijfers en feedback op de prestaties van de leerlingen. Uit het onderzoek bleek dat leerlingen die alleen opmerkingen, en geen cijfer voor hun werk ontvingen beter presteerden dan leerlingen die alleen een cijfer ontvingen. Leerlingen die opmerkingen én een cijfer ontvingen, presteerden nagenoeg het slechtste. Als dit zo werkt voor het leergedrag van leerlingen, dan zou dit waarschijnlijk ook gelden voor leerkrachten.

Uit het onderzoek van het Measures of Effective Teaching (MET) project met meer dan 3000 leerkrachten bleek dat observatieoordelen erg veel verschilden tussen observeerders onderling. Dit verschil was groter dan bij de observatieoordelen tussen de lessen die geobserveerd werden. Volgens een aantal informele enquêtes bleek dat tien maanden na dit onderzoek, de meeste scholen nog steeds bezig waren met het beoordelen van summatieve en formatieve observaties. Een voor de hand liggende reden hiervoor is dat het vinden van alternatieve manieren om de kwaliteit van het lesgeven en het leren te monitoren best lastig kan zijn. Echter is het wel belangrijk dat scholen een manier vinden in hun gezamenlijke visie van wat goed lesgeven en leren is, hoe dit eruit ziet en hoe dit kan groeien in de loop der tijd.
Video observatie
Hoe ziet het observatieproces er daadwerkelijk uit binnen jouw school?
We hebben 8 punten op een rij gezet die de schoolleiding kan helpen bij het opzetten van klasobservaties binnen de school.
Stel jezelf deze 8 vragen over het houden van klasobservaties binnen je school:
Wees eerlijk naar jezelf toe: hoe zou jij je voelen als lessen binnen je school geobserveerd zouden worden?
Hebben je leerkrachten genoeg zelfvertrouwen om iemand anders in hun klas de les te laten observeren?
Zijn observaties gefocust op prestaties of worden de observaties gebruikt voor de professionele ontwikkeling van je leerkrachten?
Is de feedback naar aanleiding van een lesobservatie alleen volgens een ‘tick the box’ criteria of is de feedback gecontextualiseerd en geeft het de mogelijkheid tot een zinvolle bespreking van de observatie?
Jij krijgt als onderdeel van de schoolleiding de mogelijkheid om didactisch-pedagogisch goed lesgedrag binnen de school te zien, maar krijgen je leerkrachten ook de kans om dit te zien?
Vinden je leerkrachten het spannend om risico te nemen of te experimenteren?
Zijn er al goede voorbeelden van lesgedrag, maar is dit lastig te delen binnen je school?
Zijn er mogelijkheden voor collegiale consultatie en zelfbeoordeling?
IRIS Connect

Benieuwd naar IRIS Connect?

Vraag een demo aan, het is gratis.

Volg ons op social media:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van ontwikkelingen in het onderwijsveld. Je kunt je op ieder gewenst moment afmelden.
Aanmelden nieuwsbrief
crossmenuarrow-right linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram